Lưỡng Hà là vùng đất Tây Á giữa hai con sông Tigre và Eupharate (Ơphơrát), nay thuộc Iraq. Lưỡng Hà có khí hậu nhiệt đới, ngày nóng đêm lạnh, ít mưa. Phía Bắc là vùng cát bụi, cát nóng bay mù trời suốt ngày đêm. Phía Nam là đất biển, nước lợ và mặn, chủ yếu là lau sậy.
Nơi đây rất hiếm rau cỏ, chỉ có một loài cây mọc được là chà là (họ cọ). Tuy nhiên đồng bằng của hai con sông được tưới nước phù sa cộng với hệ thống kênh mương cổ nên có thể trồng lúa mỳ, đất núi có thể chăn gia súc.
Là nơi giao nhau của con đường Đông, Tây, Nam, Bắc, giữa phương Đông và Địa Trung Hải, vùng sa mạc Tây Á với vùng Hắc Hải và ngoại Kapkado nên Lưỡng Hà sớm trở thành địa bàn cư tụ, xuất hiện nhà nước và nền văn minh cổ đại vào loại sớm nhất (khoảng 3.500 năm trước Công nguyên).
Nghề thủ công như mộc, dệt, da, chế tạo công cụ sản xuất, vũ khí, chế tác đồ trang sức khá phát triển.
Lịch sử Lưỡng Hà là lịch sử của nhiều quốc gia, dân tộc. Thành tựu văn hóa Lưỡng Hà đạt được chính là sự tổng hợp những thành tựu văn hóa của người Sumer, Akkad, Babylon, người Canđê… Trong đó, người Sumer không những là tộc người lập nên những quốc gia đầu tiên mà […]
Người Canđê là một nhánh của tộc Xêmít, thiên di đến Lưỡng Hà muộn hơn người Akkad, người Atxiri (khoảng TK XI TCN). Trong thời gian người Cát xít và người Atxiri thay nhau thống trị Lưỡng Hà, người Canđê định cư miền Nam Lưỡng Hà và chịu sự khống chế của Atxiri, nhiều người […]
Nhà nước cổ Babylon tiếp tục tồn tại và xây dựng theo hình thái nhà nước quân chủ chuyên chế trung ương tập quyền. Quyền lực tập trung trong tay nhà vua, vua được thần thánh hóa với quyền lực tối cao và thiêng liêng cai trị đất nước. Hammurabi vì thế trở thành Enxi […]
Tình hình kinh tế của vương quốc Babylon Bộ luật Hammurabi đã cho ta biết công cụ sản xuất của người Babylon – Lưỡng Hà ở giai đoạn phát triển của đồng thau, sắt cũng đã xuất hiện nhưng chưa được sử dụng rộng rãi. Trên cơ sở công cụ đồng thau, kĩ thuật sản […]
Sau khi lật đổ vương triều III Ua, người Êlam và người Amôrit có những định hướng khác nhau. Người Êlam cướp bóc, vơ vét của cải của Lưỡng Hà rồi rút quân về nước, ngược lại người Amôrít đã từ bỏ đời sống du mục, định cư ở khu vực Lưỡng Hà. Họ đã […]
Giành lại quyền lực và mở rộng đất nước Sau khi đánh đuổi người Guti ra khỏi Lưỡng Hà, quyền lực của người Sumer được phục hưng. Các thành thị Sumer có cơ hội phát triển trở lại, nắm quyền khống chế khu vực Sumer và Akkad. Từ năm 2132 TCN, Lưỡng Hà nằm dưới […]
Khoảng đầu thiên niên kỉ III TCN, tộc người Semites từ miền ngoại Capcadơ bắt đầu thiên đi xuống phía nam, và ào ạt tràn vào Tây Á, sống du mục trên một dải đất dài từ Syria đến sa mạc Ả rập. Trong số những tộc người Semites, người Akkad đã sống định cư […]
Khoảng nửa sau thiên niên kỉ IV TCN, người Sumer đã thiên di đến lưu vực Lưỡng Hà, từ bỏ dần lối sống du mục. Họ xây đắp nhiều công trình trị thủy, lấy nước tưới tiêu cho hoạt động kinh tế nông nghiệp, biến Lưỡng Hà thành một khu vực “có đầy đủ những […]
Giữa khu vực Tây Á có 2 con sông lớn – Sông Tigrơ và sông Ơphơrát – bắt nguồn từ miền rừng núi Ácmêni chảy xuôi bên nhau, rồi cùng đổ ra vịnh Pécxích (Vịnh Ba Tư). Vùng bình nguyên nằm giữa 2 sông đó – ở hạ và trung lưu – thường được gọi […]
Nguồn sử liệu quan trọng nhất để nghiên cứu lịch sử khu vực Lưỡng Hà là các bản cổ văn viết trên các bảng đất sét. Khi khai quật các thành thị cổ đại ở vùng Lưỡng Hà như Lagas, Uma, Pa, Larsa v.v…, người ta đã tìm thấy hàng nghìn “cuốn sách” bằng đất […]