Bắt đầu từ thời Nhà Thương lịch sử Trung quốc mới bước vào thời đại có sử, vì sử nhà Thương được người đời sau chép và những điều chép đó đúng với kết quả các công trình khai quật. Tới 1964, người ta đã in và công bố 41.000 hình khắc trên các giáp cốt, và trong số 3.000 chữ khắc thời đó, đã có hơn 1.000 chữ nhận ra (identifié) được nhờ ba nhà bác học Trung Hoa: Le Tchenyu, Wang Kouowei và Teng Tsepin.
Nhà Thương là thời kỳ xã hội nô lệ ở Trung Quốc, là cơ sở tôn định cho văn minh Trung Quốc về sau này. Văn hóa đồng thau do nhân dân 2 triều Thương sáng tạo rất huy hoàng. Trong nền văn minh cổ đại thế giới chiếm 1 địa vị quan trọng.
Văn minh đời Thương đã cao rồi, nhưng “quốc gia” Thương thành lập trong hoàn cảnh nào, dân Trung Hoa từ văn minh nhà Hạ chuyển qua văn minh nhà Thương ra sao thì chúng ta còn thiếu nhiều tài liệu lắm.
Chúng ta chỉ biết đại khái rằng vua Thành Thang khi diệt vua Kiệt rồi, khai sáng nhà Thương, quy tụ được nhiều bộ lạc và đất đai nhà Thương gồm các tỉnh Sơn Tây, Sơn Đông, Hà Bắc, Hà Nam ngày nay.
Kinh đô mới đầu ở đất Bạc, sau bị các dân tộc du mục ở phía Tây lấn, phải dời chỗ bảy lần, lần cuối cùng tới Ân Khư (khư nghĩa là đồi) ở phía Đông, gần An Dương, đổi quốc hiệu là Ân, và thời đó phải chiến đấu rất thường xuyên với các bộ lạc chung quanh.
Nhà Thương gồm tất cả 30 đời vua (theo các giáp cốt), gần đúng với Sử ký của Tư Mã Thiên, chỉ khác có năm ông. 13 vua đầu, anh truyền ngôi cho em cùng mẹ, hiếm lắm mới có trường hợp cha truyền cho con. Nhưng đến 4 đời vua cuối thì đều truyền tử và từ đó thành lệ cho tất cả các triều đại sau.
Trụ Vương hay Đế Tân, tên gọi thật là Tử Thụ, con Đế Ất, kế vị khi cha chết, trị vì 33 năm, tự thiêu ở Triều Ca, táng ở ngoại ô Bất Minh. Là vị vua cuối cùng của nhà Thương. Năm sinh năm mất: không rõ, ? – ? 1123 TCN Trụ có […]
Đế Ất tên thật là Tử Tiện, con của Văn Đinh, kế vì khi cha chết, trị vì 37 năm, bị bệnh chết, táng ở Ân Khư. Năm sinh năm mất: không rõ, ? – ? 1155 TCN Khoảng năm 1192 TCN, Thái Đinh qua đời, Ất lên nối ngôi. Thời gian này, thế lực triều […]
Thái Đinh, còn gọi là Văn Đinh, con của Vũ Ất, kế vị khi cha chết, trị vì được 3 năm, bị bệnh chết, táng ở Yên. Năm sinh năm mất: không rõ, ? – ? 1192 TCN Khoảng năm 1195 TCN, Vũ Ất bị sét đánh chết, Thái Đinh lên nối ngôi. Trong năm thứ […]
Vũ Ất tên thật là Tử Cù, con trai của Canh Đinh, kế vị khi cha chết, trị vì trong 4 năm bị sét đánh chết ở sông Vị Thủy, một thuyết khác nói chết trong lúc đi chinh phạt, táng ở Yên. Năm sinh năm mất: không rõ, ? – ? Khoảng năm 1199 […]
Canh Đinh tên thật là Tử Ngao, em trai của Lẫm Tân, kế vị khi Lẫm Tân chết, trị vì 21 năm, bệnh chết, táng ở Yên. Năm sinh năm mất: không rõ, ? – ? 1199 TCN Khoảng năm 1220 TCN, Lẫm Tân qua đời, Canh Đinh lên nối ngôi. Trong thời gian trị vì, […]
Lẫm Tân là con trai của Tổ Giáp, kế vị khi Tổ Giáp chết, trị vì 6 năm, bị bệnh chết, táng ở Ân Khư. Năm sinh năm mất: không rõ, ? – ? 1220 TCN Khoảng năm 1226 TCN, Tổ Giáp qua đời, Lẫm Tân lên nối ngôi. Lẫm Tân, trong thời gian trị vì luôn bị […]
Tổ Giáp tên thật là Tử Tải, con thứ ba của Vũ Đinh, kế vị khi Tổ Canh chết, trị vì 33 năm, bị bệnh chết, táng ở Yên. Năm sinh năm mất: không rõ, ? – ? 1226 TCN Tổ Giáp không muốn tranh quyền với anh cả, đã bỏ cung điện ra đi. Sau […]
Tổ Canh tên thật là Tử Diệu, con thứ hai của Tổ Đinh, kế vị khi Tổ Đinh chết, trị vì được 7 năm, bị bệnh chết, táng ở Yên. Năm sinh năm mất: không rõ, ? – ? 1259 TCN Anh trai Tổ Canh tên là Tổ Kỉ, bị mẹ kế hãm hại vu cáo, […]
Vũ Đinh, con của Tiểu Ất, kế vị khi cha chết, trị vì 59 năm, bị bệnh chết, táng ở Ân Khư, một thuyết khác nói táng ở Trường Bình huyện Thương Thủy tỉnh Hà Nam. Năm sinh năm mất: không rõ, ? – ? 1266 TCN Cha của Vũ Đinh, vốn không được thừa nhận […]
Tiểu Ất tên thật là Tử Liễm, con của Tổ Đinh, em của Tiểu Tân, kế vị khi Tiểu Tân chết, trị vì 28 năm, bị bệnh chết, táng ở Ân Khư. Năm sinh năm mất: không rõ, ? – ? 1332 TCN Khoảng năm 1353 TCN, Tiểu Tân qua đời, Tiểu Ất lên nối ngôi. […]