Lịch sử Trung Quốc năm 273 trước Công nguyên, Tần Chiêu Tương Vương phái sứ giả đem quốc thư sang nước Triệu, gặp Triệu Huệ Văn Vương, nói nước Tần tình nguyện đổi mươi lăm tòa thành để lấy viên “ngọc bích họ Hòa ” rất quí của nước Triệu, mong Triệu vương đồng ý.
Triệu Huệ Vãn Vương bàn bạc với các đại thần xem có nên chấp nhận không, Nếu đồng ý chấp nhận, thì sợ bị nước Tần lừa, lấy mất ngọc mà không giao thành, nếu không chấp nhận thì sợ nước Tần nổi giận. Bàn bạc mãi, mà vẫn không sao đi tới quyết định.
Lúc đó có người tiến cử Lan Tương Như, nói ông ta là người rất có kiến thức. Triệu Huệ Văn Vương liền triệu Lạn Tương Như hỏi ý.
Lạn Tương Như nói: “Nước Tần mạnh, nước Triệu yếu, không thể không chấp nhận”.
Triệu Huệ Vấn Vương nói: “Nếu ta đưa ngọc sang, nước Tần nhận ngọc mà không giao đất thì làm thế nào?”
Lạn Tương Như nó í: “Nước Tần đem mười lăm tòa thành để đổi lấy một viên ngọc, cái giá đó là cao lắm rồi. Nếu nước Triệu không chấp nhận thì nước Triệu sai. Nếu đại vương cho giao ngọc mà nước Tần không giao thành thì nước Tần sai. Thà rằng ta chấp nhận, để phần sai về nước Tần.”
Triệu Huệ Vãn Vương nói: “Vậy phải nhờ tiên sinh đi cho một chuyến. Nhưng 13 nước Tần không giữ lời hứa, thì làm thế nào?”
Lạn Tương Như nói: “Nếu nước Tần giao thành, thì tôi giao ngọc cho họ, nếu họ không giao thì nhất định tôi sẽ mang ngọc bích về cho nước Triệu”.
Lạn Tương Như mang theo ngọc bích họ Hòa tới Hàm Dương. Tần Chiêu Tương Vương đắc ý tiếp ông trong biệt cung. Lạn Tương Như dâng ngọc lên.
Tần Chiêu Tương Vương nhận ngọc, vui mừng ngắm nghía rồi chuyển cho các đại thần tả hữu cùng xem. Các đại thần đều chúc mừng Tần Chiêu Tương Vương, Lạn Tương Như đứng chờ mãi, không thấy Tần Vương để xuất việc đổi thành. Ông biết rằng Tần không thực lòng đổi thành lấy ngọc. Nhưng ngọc đã rơi vào tay họ, làm sao mà lấy lại được?
Ông nhanh trí, tiến lên nói với Tần Chiêu Tương Vương: “Thưa đại vương, viên ngọc này tuy là nổi tiếng, nhưng vẫn có tì vết nhỏ không dễ phát hiện thấy, xin đại vương đưa tôi chỉ cho đại vương xem”.
Tần Chiêu Tương Vương tưởng thật, liền bảo người hầu trao ngọc cho Lạn Tương Như.
Lạn Tương Như cầm lấy ngọc, lùi lại mấy bước, dựa lưng vào chiếc cột lớn trợn mắt nổi giận nói: “Đại vương phái sứ giả sang nước Triệu, nói là tình nguyện đem mười lăm tòa thành đổi lấy ngọc, Triệu Vương thành thật sai tôi mang ngọc sang, Nhưng đại vương không thật lòng muốn đổi thành. Bây giờ ngọc đang ở trong tay tôi, nếu đại vương bức bách, thì tới đành để đầu mình cùng viên ngọc đều tan nát trước cái cột này!
Nói xong, ông cầm viên ngọc làm như sắp lao đầu vào cột.
Tần Chiêu Tương Vương sợ hỏng mất viên ngọc, vội xin lỗi và nói: “Tiên sinh chớ hiểu lầm. Sao ta lại không giữ lời hứa?”
Nói rồi ông hạ lệnh mang bản đồ ra, chỉ vào khu vực mười lăm tòa thành cho Lạn Tương Như xem.
Lạn Tương Như nghĩ, không nên mắc lừa ông ta một lần nữa, liền nói: “Triệu Vương trước khi sai tôi mang ngọc sang Tần, đã trai giới* trong năm ngày, rồi tiến hành một nghi lễ long trọng tại triều đình. Nếu đại vương thật lòng muốn đổi thành lấy ngọc thì cũng phải trai giới năm ngày, rồi sau đó cử hành nghi lễ nhận ngọc tại triều đình. Lúc đó, tôi sẽ xin dâng ngọc lên”.
Tần Chiêu Tương Vương nghĩ, dù sao thì Lạn Tương Như cũng không chạy đi đâu được, liền nói: “Được, ta sẽ làm như thế”. Rồi sai đưa phái bộ Lạn Tương Như ra nghỉ tại nhà khách.
Về đến nhà khách, Lạn Tương Như sai một tuỳ tòng cải trang thành người lái buôn, giấu viên ngọc trong người, rồi theo đường nhỏ lẻn về nước Triệu, Năm ngày sau, Tần Chiêu Tương Vương triệu tập các đại thần và sứ thần các nước trú tại Hàm Dương tới triều đình để tổ chức nghi thức nhận ngọc và triệu Lạn Tương Như tới. Lạn Tương Như ung dung lên điện, hành lễ trước Tần Vương.
Tần Chiêu Tương Vương nói: “Ta đã trai giốỉ nãm ngày. Bây giờ, ngươi đưa viên ngọc ra”.
Lạn Tương Như nói: “Nước Tần từ đời Tần Mục Công tới nay, hai mươi mấy vị quốc quân, không có ai giữ sự tm nghĩa. Tôi sỢ bị lừa mất ngọc bích, mang lỗi với nưốc Triệu, đã cho người mang ngọc về nưốc, xin đại vương cứ trị tội”.
Tần Vương nổi trận nổi đình nói: “Thế là ngươi lừa ta hay ta lừa ngươi?”
Lạn Tương Như bình tĩnh đáp: “Xin đại vương bớt giận nghe tôi trình bày. Các nước chư hầu khắp thiên hạ đều biết Tần là một nước mạnh, Triệu là một nước yếu. Chỉ có nước mạnh mái ức hiếp được nước yếu, chứ chưa từng có chuyện nưâc yếu ức hiếp nước mạnh bao giờ. Nếu đại vương thực lòng muốn đổi thành lấy ngọc thì xin giao mười lăm toà thành cho nước Triệu trước, sau đó phái sứ giả cùng tôi sang nước Triệu lấy ngọc về. Nước Triệu đã được mươi lăm toà thành, quyết không dám không giao ngọc cho quí quốc”,
Tần Chiêu Tương Vương thấy Lạn Tương Như nói năng chững chạc đàng hoàng không tiện trở mặt, đành phải nói: “Một viên ngọc chẳng qua là một viên ngọc, không nên để gây tổn thương đến hòa khí giữa hai nước”.
Cuối cùng, để Lạn Tương Như trỏ về Triệu.
Lạn Tương Như về nước, Triệu Huệ Văn Vương cho là ông đã hoàn thành xuất sắc sứ mệnh, liền phong ông làm Thượng đại phu. Tần Chiêu Tương Vương vốn không thực lòng muốn đổi mươi lám toà thành lấy viên ngọc, chẳng qua chỉ muốn mượn việc này để dò xét thái độ và lực lượng của Triệu mà thôi. Do đó, sau khi Lạn Tương Như mang ngọc về nước, Tần Chiêu Tương Vương không đả động gì tới việc trao đổi nữa.