Thương Thang – Thành Thang: Tử Lý

Thương Thang họ Tử tên thật là , còn gọi là Thành ThangThành ĐườngVõ ThangVõ VươngThiên Ất. Trong giáp cốt văn gọi là Đường Đại ẤtCao Tổ Ất. Ông làm thủ lĩnh bộ lạc Thương 17 năm, diệt nhà Hạ và lên ngôi vua sáng lập ra triều đại nhà Thương, trị vì 13 năm bị bệnh chết. Sống đến khoảng 87 tuổi, táng ở ngoại thành (nay ở phía Bắc huyện Thương Khẩu tỉnh Hà Nam).

Tranh vẽ Thương Thang thời nhà Tống
Tranh vẽ Thương Thang thời nhà Tống

Năm sinh và năm mất, không rõ lắm: 1675 TCN – 1588 TCN

Theo truyền thuyết Thương Thang là con cháu Đế Khố Khiết làm thủ lĩnh bộ lạc Thương triều Hạ. Bộ tộc người Thương sinh sống ở lưu vực hạ lưu sông Hoàng Hà, dòng họ Thương Thang đã nhiều đời làm thủ lĩnh bộ tộc. Vào những năm cuối đời, tộc Thương dần dần phát triển mạnh. Tận mắt chứng kiến vua Hạ Kiệt hung bạo tàn ác, làm mất lòng tin nhân dân, Thang quyết định diệt nhà Hạ. Kiệt lo lắng thế lực Thang mạnh mẽ và tổn hại đến thế lực của mình liền cho gọi Thang vào triều, rồi giam cầm ở Hạ Đài. Tộc Thương đem vàng bạc đến cống hiến cho Kiệt, giành được lòng tin của Kiệt nên Thang và được phóng thích.

Vợ của Thang có một nô bộc tên là Y Doãn. Thang cho anh ta làm việc ở bếp. Y Doãn rất có tài năng, để Thang chú ý đến mình, anh ta cố ý làm thức ăn có lúc hợp khẩu vị, có lúc mặn, có lúc nhạt. 1 lần Thang triệu anh ta ra hỏi, anh ta nhân cơ hội đã nói ý nghĩ của mình về việc trị nước. Thang rất kinh ngạc, biết anh ta là một nhân tài hiếm có liền bãi bỏ chức vị nô bộc cho anh ta, phong anh ta làm tể tướng. Từ đó dưới sự tham mưu của Y Doãn, Thang nung nấu ý định diệt Hạ.

Thang lấy sự nhân từ, trung hậu thu phục lòng tin của nhân dân, tranh thủ sự ủng hộ của quân dân. Có 1 lần ông ta đi du lịch, nhìn thấy một nông dân treo một chiếc lưới đánh cá trên cành cây, sau đó than rằng: “Cho dù là chim ở trên trời hay thú ở dưới đất, phàm là chim chóc ở 8 phương 4 hướng đều bay vào chiếc lưới này. Thang nói với anh ta: Anh thật quá đáng, làm sao anh dùng chiếc lưới này để bắt thú, bắt chim được. Anh phải triệt tiêu 3 mặt, giữ lại một mặt thì mới được”. Người nông dân làm theo cách đó. Thang nói tiếp: “Các anh sống bên trái thì ở bên trái, sống bên phải thì ở bên phải, chỉ có chim không nghe lời tôi mới bay vào chiếc lưới này”. Chuyện Thang mở lưới 3 mặt ân huệ với muông thú được truyền đi muôn nơi, dân đều khen anh ta có lòng nhân từ với bà con trăm họ, đều ủng hộ anh ta.

Sau đó, Thang còn thu dụng một người ở bộ lạc khác đến là Trọng Hủy, cho làm tả tướng. Ông giao cho Y Doãn và Trọng Hủy giúp mình xử lý công việc trong bộ lạc. Việc trọng dụng những người ngoài bộ lạc trong chính quyền của ông đã phá vỡ thông lệ nhiều đời chỉ bó hẹp quyền hành trong tay những người nội tộc.

Để làm yếu nhà Hạ, ông hình thành liên minh chống Hạ Kiệt trên mặt trận ngoại giao. Thang liệt kê vô số sự hung bạo vô đạo của Kiệt, kêu gọi những nước nhỏ, phụ thuộc vào Hạ, quay lưng với Kiệt, quay về với nhà Thương.

Năm 1588 TCN, Thương Thang qua đời, thọ khoảng 87 tuổi. Ông làm trưởng tộc Thương từ năm 1617 TCN, chính thức làm vua thay nhà Hạ từ năm 1600 TCN, trị vì 13 năm, bị bệnh chết, táng ở Lịch Thành (nay là thành phố Tế Nam tỉnh Sơn Đông).

Đế Vương Trung Hoa,

0 0 bình chọn
Đánh giá bài viết
Đăng ký
Thông báo
guest

0 Góp ý
Inline Feedbacks
Xem tất cả thảo luận