Vào năm Tào Tháo đón Hán Đến về Hứa Đô, Từ Châu mục là Lưu Bị bị Viên Thuật và Lã Bố giáp công, bị thua, phải chạy tới nương nhờ Tào Tháo.
Lưu Bị là ngưòi quận Trác (nay là huyện Trác, Hà Bắc), vốn là dòng dõi hoàng thất thài Tây Hán. Ông mồ côi cha từ nhỏ, cảnh nhà nghèo khổ, phải cùng mẹ đan dép, dệt chiếu đê kiếm sống. Sau đó,- nhò sự giúp đỡ của người trong họ, mỏi theo học được một ít chữ nghĩa. Nhưng ông’ ta không ham đọc sách, cliỉ thích kết giao với hào kiệt trong thiên hạ. Có hai người lái buôn ngựa qua quận Trác, gặp Lưu BỊ, rất kính trọng ông, liền bỏ tiền ra giúp ông chiêu binh mãi mã.
Lúc đó, có hai tráng sĩ đến quận Trác ứng mộ, một người ten là Quan Vũ, một người tên là Trương Phi. Lưu BỊ thấy Quan Vũ, Trương Phi võ nghệ cao cường, lại có cùng chí hướng vói mình, nên đôì đãi đặc biệt thân thiết. Dần dần, tình cảm giữa họ với nhau phát triển thân mật hơn anh em ruột thịt. Do đó truyền thuyết dân gian thường kể về họ là ba anh em kết nghĩa.
Sau khi Lưu BỊ tới nương nhờ Tào Tháo, Tào Tháo và Lưu Bị cùng nhau đánh Lã Bố, tiêu diệt thế lực cát cứ của Lã Bố. về tới Hứa Đô, Tào Tháo tâu xin Hán Hiến Đế phong cho Lưu Bị làm Tả tướng quân và tỏ ra rất tôn trọng Lưu BỊ, mỗi khi đi đâu, đều mới Lưu Bị đi cùng.
Lưu Bị thấy Tào Tháo tôn trọng mình như vậy trong lòng lại thấy áy náy không yên, bởi vì bản thân ngầm nuôi chí lớn, rất sợ Tào Tháo đoán ra và nghi ngờ.
Tào Tháo ngoài mặt tôn trọng Lưu BỊ, nhưng bên trong vẫn đề phòng. Ông cử người theo dõi hàng ngày, chỉ thấy Lưu BỊ cuốc đất trồng rau và xách nước tưới rau không có gì đáng nghi, nên cũng dần yên tâm.
Lúc đó. trong triều xảy ra một sự kiện. Vì quyền lực Tào Tháo quá lớn, Hán Hiến Đế thấy ông quá chuyên quyền, nên cùng ngoại thích Đổng Thừa bí mật bàn mưu diệt trừ. Hiến Đế viết một tờ mật chiếu, giấu vào một đai áo, rồi ban tặng cho Đông Thừa chiếc đai áo đó.
Đông Thừa nhận được mật chiếu, liền bí mật mời những người tin cậy nhất đến họp, bàn cách thực hiện nhiệm vụ. Ông thấy lực lượng mình còn ít, lại thấy Lưu Bị là dòng dõi hoàng thất, liền bí mật tìm đến mời Lưu BỊ tham gia. Lưu Bị nhiệt thành nhận lời.
Không lâu sau, Tào Tháo mời Lưu BỊ đến uống rượu, nói chuyện vui vẻ chan hoà. Câu chuyện dần dần chuyển sang đề tài đại sự trong thiên hạ. Tào Tháo nâng cốc rượu nói: “Tướng quân xem, hiện nay bao kẻ đang ôm ấp hy vọng tranh giành thiên hạ, trong số đó, ông thấy những ai đáng mặt anh hùng?”. Lưu Bị khiêm tốn: “Tôi làm sao mà biết được”.
Tào Tháo cười, ung dung nói với Lưu Bị: “Theo tôi, anh hùng trong thiên hạ đời nay chỉ có hai người là tướng quân và Tháo này mà thôi. Bọn người như Viên Thiệu thì có đáng kể gì!1‘
Lưu Bị vì đã nhận lời với Đổng Thừa, trong lòng lúc nào cũng nơm nớp, nghe Tào Tháo nói thế thì giật nảy mình, đánh rơi đôi đũa đang cầm trong tay xuống đất. May vừa đúng lúc đó, một làn chổp loé lên, rồi một tiếng sét vang dội. Lưu BỊ nhanh trí vừa cúi xuống nhặt đũa, vừa nói: “Tiếng sét ghê gớm quá, làm giật nảy cả người”. Nhờ vậy ông đã che giấu được tình cảm thật, không để Tào Tháo thấy được.
Sau buổi gặp đó, Lưu Bị nghiền ngẫm kỹ lời lẽ của Tào Tháo, cảm thấy Tào Tháo đã coi mình là địch thủ duy nhất, thì sẽ không dễ dàng bỏ qua mình. Từ đó một mặt ông liên lạc với Đổng Thừa, tìm cách trừ Tào Tháo, một mặt tìm cơ hội rời khỏi Hứa Đô.
Vừa gặp dịp Viên Thiệu cử con đem binh đến Thanh Châu để tiếp ứng cho em mình là Viên Thuật. Đường đi phải qua Từ Châu. Tào Tháo thấy Lưu Bị hiểu rõ khu vực đó, liền cử Lưu Bị đi đánh chặn.
Lưu Bị đang nóng lòng muốn đi, được lệnh của Tào Tháo, liền tức tốc dẫn Quan Vũ và Trương Phi đem binh mã lên đường. Mưu sĩ Quách Gia nghe nói Tào Tháo cử Lưu Bị đi, liền vội tới can Tào Tháo:
“Lưu Bị có dã tâm, không nên để hắn đi”.
Tào Tháo nghe ra, vội cử người đuổi theo, thì Lưu Bị đã đi xa.
Lưu Bị đánh bại Viên Thuật, chiếm được Từ Châu, quyết định không trở về Hứa Đô nữa. Từ Châu là nơi Lưu BỊ đã từng làm châu mục, các quận huyện đều hưởng ứng theo, không phục tùng Tào Tháo nữa.
Tào Tháo nghe tin Lưu Bị chống lại mình, thì vô cùng tức giận. Mùa Xuân năm sau, có người cáo giác với Tào Tháo việc Lưu Bị đồng mưu với Đổng Thừa ở Hứa Đô, Tào Tháo liền giết Đổng Thừa và ba người tâm, phúc, đồng thời quyết định tự mang quân đi đánh Lưu Bị.
Lúc đó, Viên Thiệu đã kiêm tính cả u châu (nay là miền bắc Hà Bắc và đại bộ phận tỉnh Liêu Ninh) có tới mấy chục vạn quân, phao tin sẽ đánh Hứa Đô.
Thủ hạ khuyên Tấo Tháo: “Hiện nay kẻ tranh thiên hạ vói ngài là Viên Thiệu. Nghe nói Viên Thiệu sắp đánh tới, mà ngài lại sang phía đông đánh Lưu BỊ, lỡ Viên Thiệu từ phía bắc đánh xuống, thì làm thế nào?”. Tào tháo nói: “Lưu Bị không phải là kẻ tầm thường, nay không sớm trừ đi, thì hậu họa sẽ vô cùng”.
Quách Gia cũng nói: “Lưu BỊ mới phản biến, người qui phụ chưa nhiều, ta lập tức đánh ngay, nhất định sẽ thắng. Còn Viên Thiệu tính vốn đa nghi, dù muốn đến đánh ta, cũng không thể nhanh được”.
Tào Tháo liền cử một sô’ tinh binh giữ chặt Quan Độ (nay ồ Đông bắc Trung Mâu, Hà Nam), phòng Viên Thiệu tiến công. Còn tự mình dẫn đại quân tiến đánh Từ Châu.
Lưu BỊ cử người đến cầu cứu Viên Thiệu. Thủ hạ của Viên Thiệu là mưu sĩ Điền Phong khuyên Viên Thiệu nên nhân dịp Hứa Đô bỏ trống, đem quân nhanh chóng tập kích chiếm lấy. Nhưng Viên Thiệu không nghe theo.
Đại quân Tào Tháo tiến công Từ Châu, Lưu BỊ ít quân, không chống đỡ nổi, đành bỏ Từ Châu, chạy sang Ký Châu nương nhờ Viên Thiệu.