Lịch sử Trung Quốc ghi chép lại sau khi Hung Nô bị Vệ Thanh, Hoắc Khứ Bệnh đánh bại, mấy năm liền không có chiến tranh với triều Hán. Nhưng tuy bên ngoài, Hung Nô tuyên bố là sẽ hòa hảo với triều Hán, trên thực tế vẫn âm mưu xâm phạm Trung Nguyên.
Thiền vu Hung Nô thường phái sứ giả tới triều Hán, nhưng khi sứ giả triều Hán tối Hung Nô lại thường bị họ giữ lại. Do đó, triều Hán cũng giữ lại một số sứ giả Hung Nô.
Năm 100 trước Công nguyên, Hán Vũ Đế đang dự tính đem quân đánh Hung Nô, thì sứ giả Hung Nô đến cầu hòa và thả hết sứ giả Hán về. Để đáp lại thiện ý đó; Hán Vũ Đế liền phái trung lang tướng Tô Vũ cùng phó đoàn Trương Thắng và tùy viên Thường Huệ đi sứ Hung Nô, đem theo cờ tiết của triều Hán. Tô Vũ đến Hung Nô, trao trả các sứ giả bị bắt giữ và dâng tặng lễ vật. Tô Vũ đang đợi thiền vu Hung Nô viết thư trả lời để mang về thì không ngờ xảy ra một chuyện rủi ro.
Trước khi Tô Vũ đến Hưng Nô, có một người Hán tên là Vệ Luật, sau khi sang sứ đã đầu hàng Hung Nô. Thiền vu đặc biệt trọng dụng, phong y làm vương.
Vệ Luật có một bộ hạ tên là Ngu Thường, rất không bằng lòng với Vệ Luật. Ngu Thường là bạn cũ của Trương Thắng, phó đoàn của Tô Vũ, liền bàn với Trương Thắng muốn giết Vệ Luật và bắt cóc mẹ của Thiền vu rồi trốn về Trung Quốc.
Trương Thắng đồng tình. Không ngờ kế hoạch của Ngu Thường không thành, lại bị người Hung Nô bắt giữ. Thiền vu nổi giận, ra lệnh cho Vệ Luật thẩm vấn Ngu Thường và tra ra những người đồng mưu.
Tò Vũ vốn không biết việc này. Đến lúc đó, Trương Thắng sợ liên lụy, mới cho Tô Vũ hay.
Tô Vũ nói: “Sự việc đã đến mức thế này, nhất định sẽ liên quan đến ta. Nếu để họ tra khảo đến chết thì sẽ làm mất mặt triều đình”. Nói rồi rút dao toan tự sát. Trương Thắng và Thường Huệ nhanh tay dằng lại được rồi hết sức khuyên can.
Ngu Thường bị đánh đập tra tấn, chỉ thừa nhận là bạn với Trương Thắng, có nói cho biết, nhưng không thừa nhận là đồng mưu.
Vệ Luật báo cáo với thiền vu. Thiền vu nổi giận, muốn giết Tô Vũ, nhưng các đại thần ngăn lại. Thiền vu lại sai Vệ Luật đi dụ Tô Vũ đầu hàng.
Tô Vũ nghe lời dụ dỗ của Vệ Luật, liền nói: “Ta là sứ giả triều Hán, nếu phản bội lại sứ mạng, đánh mất khí tiết thì còn mặt mũi nào sống để nhìn người khác”. Nói rồi lại rút dao đâm vào cổ.
Vệ Luật hoảng sợ ôm chặt lấy Tô Vũ. Tô Vũ đã bị trọng thương, ngất đi. Vệ Luật vội gọi người đến cứu chữa cho tỉnh lại.
Thiền vu thấy Tô Vũ là một hảo hán có khí tiết, rất khâm phục. Khi Tô Vũ bình phục, thiền vu lại khuyên ông theo Hung Nô.
Thiền vu sai Vệ Luật tra hỏi Ngu Thường trước mặt Tô Vũ. Trước hết, Vệ Luật ghép Ngu Thường vào tội chết, đem giết đi. Sau đó lại vung kiếm uy hiếp Trương Thắng, Trương Thắng tham sống sợ chết, liền hàng Hung Nô.
Vệ Luật nói với Tô Vũ: “Cấp phó của ông có tội, ông cũng bị liên đới.”
Tô Vũ nói: “Tôi không đồng mưu với anh ta, cũng không phải là thân thích của anh ta, sao lại bị liên đới?”
Vệ Luật lại giơ kiếm dọa Tô Vũ, Tô Vũ không hề biến sắc. Vệ Luật phải hạ kiếm xuống khuyên nhủ; “Bản thân tôi cũng bất đắc dĩ phải hàng Hung Nô. Thiền vu đối đãi với tôi rất tốt, phong tôi làm vương, cho tôi mấy vạn người hầu hạ và từng đàn bò dê, hưởng mọi vinh hoa phú quý. Nếu tiên sinh đầu hàng Hung Nô thì ngày mai cũng như tôi, việc gì phải uổng phí sinh mạng của mình?”
Tô Vũ bừng bừng nổi giận, đứng dậy nói: “Vệ Luật, ngươi là con dân nhà Hán, là bầy tôi trong triều. Ngươi đã vong ân bội nghĩa, phản bội lại cha mẹ, phản bội lại triều đình, làm một tên Hán gian vô sỉ, còn mặt mũi nào mà nói chuyện với ta. Ta quyết không đầu hàng. Ngươi đừng nói nhiều vô ích. Vệ Luật tiu nghỉu trở về tâu lại với thiền vu. Thiền vu cho giam Tô Vũ trong hầm đất, không cho ăn uống, toan dùng cách dày vò lâu ngày để khuất phục Tô Vũ. Lúc đó đang là mùa đông, tuyết xuống nhiều. Tô Vũ chịu đói khát, chỉ hứng tuyết để ngậm, vặt dây da để nhấm cho qua cơn đói. Mấy ngày sau vẫn không chết.
Thiền vu thấy không có kết quả, liền đưa Tô Vũ tới vùng cạnh hồ Bai Can bắt chăn dê, ngăn cách Tô Vũ và Thường Huệ ra hai nơi, không cho liên hệ với nhau. Đồng thời nói với Tô Vũ: “Bao giờ dê đực đẻ con, sẽ tha cho ngươi về”. Nói như vậy, tức là muốn giam hãm, đầy đọa Tô Vũ mãi mãi.
Tô Vũ tới Bai Can, xung quanh không có bóng người, chỉ có lá cờ tiết của nhà Hán làm bạn. Hung Nô không cho lương ăn, Tô Vũ phải đào hang chuột bắt chuột và ăn rễ cây. Lâu ngày, tua cờ đem theo cũng rụng hết.
Mãi tới năm 85 trước Công nguyên, thiền vu Hung Nô chết, Hung Nô phát sinh nội loạn, chia sẻ làm ba nước. Thiền vu mới không có đủ lực lượng để gây chiến với triều Hán, liền cử sứ giả đi cầu hòa. Lúc đó, Hán Vũ Đế đã chết, con là Hán Chiêu Đế nối ngôi, Hán Chiêu Đế phái sứ giả đến Hung Nô đòi thả Tô Vũ. Hung Nô nói dối là Tô Vũ đã chết. Sứ giả tưởng là thực, không nhắc đến chuyện ấy nữa.
Năm sau, sứ giả Hán lại đến Hung Nô. Thường Huệ, tuỳ tòng của Tô Vũ còn ở Hung Nô. Ông nhờ người Hung Nô giúp đỡ, tìm gặp sứ giả, nói cho sứ giả biết tình hình Tô Vũ chăn dê ở Bai Can. Sứ giả gặp thiền vu. nói nghiêm khắc: “Nếu Hung Nô thực lòng muốn hòa hảo với Hán triều thì không nên lừa dối nữa. Vừa rồi hoàng thượng của chúng tôi bắn được trong ngự hoa viên một con chim nhạn, dưới chân có buộc một dải lụa, trên đó ghi rõ là Tô Vũ đang còn sống. Tại sao các người lại nói là đã chết rồi?”
Thiên Vu giật nãy mình, tưởng lòng trung nghĩa của Tô Vũ đã làm cảm động đều loài chim chóc, nên chim nhạn đã giúp ông truyền tin tức, liền vội nói với sứ giả: “Quả thật Tô Vũ hiện còn sống. Chúng tôi sẽ tha ông ta về nước”.
Khi đi sứ, Tô Vũ mới bốn mươi tuổi. Qua mười chín năm chịu đủ mọi đày đọa, khổ cực, đến nay râu tóc ông đã bạc trắng. Ngày ông về tới Trường An, nhân dân Trường đều xô ra đường chào đón. Họ thấy Tô Vũ râu tóc bạc phơ, lá cờ tiết trên tay chỉ còn cái cán, ai cũng cảm động rơi nước mắt. Tất cả đều ca ngợi ông là một đại trượng phu có khí tiết.